Στη Μασσαλία, τις γαλέρες και τα βάσανά τους τα ξέραμε για τα καλά. Δεν ήταν ανάγκη να έχεις σκοτώσει τη μάνα σου και τον πατέρα σου για να βρεθείς εκεί, όπως πριν δύο αιώνες. Μπα, σήμερα αρκούσε μονάχα να είσαι νέος, μετανάστης ή οχι. Οι θαυμαστές των Massilia Sound System, του πιο ξεσαλωμένου συγκροτήματος ragamuffin, είχαν ξανακάνει της μόδας την έκφραση.

Έτσι το τσούρμο είχε γίνει ένα είδος λέσχης συναντήσεων όσο και υποστηρικτών. Ήταν περίπου διακόσιοι πενήντα, τριακόσιοι ίσως, και «υποστήριζαν» τώρα αρκετά συγκροτήματα. Τους Massilia, τους Fabulous, τους Bouducon, τους Black Lions, τους Hypnotik, τους Wadada… Όλοι μαζί είχαν βγάλει ένα κολασμένο άλμπουμ. Το Ragga baletti. Τα σαββατόβραδα, έκανε τα αίματα να βράζουν.

Το τσούρμο διοργάνωνε μουσικές ακροάσεις και με τις εισπράξεις τύπωνε ένα φυλλάδιο, κυκλοφορούσε κασέτες ηχογραφημμένες live και οργάνωνε φτηνά ταξίδια για την παρακολούθηση των συγκροτημάτων στις περιοδίες τους. Το σύστημα λειτουργούσε το ίδιο όπως και στο γήπεδο της Ολυμπίκ Μαρσέιγ, με τους Ούλτρας, τους Γουίνερς ή τους Φανάτικς. Όμως αλλού ήταν η ουσία της ιστορίας του τσούρμου. Το σημαντικό ήταν να συναντιούνται οι άνθρωποι. Να ανακατώνονται με τους άλλους, όπως λέμε στη Μασσαλία. Με τις υποθέσεις ο ένας του άλλου. Αυτό ήταν το πνεύμα του τσούρμου. Δεν ήταν πια από μια πόλη, από μια συνοικία. Ανήκες στο τσούρμο. Μες την ίδια γαλέρα, όλοι μαζί τραβώντας κουπί! Για να τα βγάλουμε πέρα. Πλάι – πλάι.

Στο ίδιο ζουμί βράζουμε όλοι.
«Γίνονται ιστορίες στη συνοικία;» του πέταξα φτάνοντας στο πάρκινγκ.
«Πάντα γίνονται ιστορίες  στις συνοικίες, εσύ πρέπει να το ξέρεις. Για σκέψου το».
Και φτάνοντας στο ύψος του αυτοκινήτου μου συνέχισε το δρόμο του χωρίς να μ’ αποχαιρετήσει.

Πήρα μια κασέτα του Μπομπ Μάρλεϋ απ’ την μπροστινή θήκη. Είχα πάντα μαζί μου τουλάχιστον μια, για στιγμές σαν κι αυτές. Και το So much trouble in the world ταίριαζε μια χαρά για να τσουλάς στη μαρσεγιέζικη νύχτα.

*Η Τριλογία της Μασσαλίας – Το Τσούρμο, Ζαν-Κλωντ Ιζζό, εκδ. Πόλις