Οχτώ ήταν, δεκαεξάρηδες-δεκαεφτάρηδες. Επιβιβάστηκαν στο Παλιό Λιμάνι. Τους περιμέναμε στο σταθμό Σαιν-Σαρλ Σιδηροδρομικός Σταθμός. Είχαν μαζευτεί στο μπροστινό μέρος ενός βαγονιού. Όρθιοι πάνω στα καθίσματα, χτύπαγαν ρυθμικά τα τοιχώματα και τα παράθυρα σαν να έπαιζαν ταμ-ταμ, συνοδεύοντας ένα κασετόφωνο στη διαπασών. Φυσικά, η μουσική ήταν ραπ. Τους ΙΑΜ τους ήξερα. Ήταν πραγματικά το πιο γνωστό συγκρότητα της Μασσαλίας. Το ακούγαμε συχνά στο Ραντιό-Γκρενούιγ, το ανάλογο του Ραντιό-Νοβά του Παρισιού. Ο σταθμός αυτός έπαιζε όλα τα γκρουπ ραπ και ρέγκε της Μασσαλίας και της Νότιας Γαλλίας. ΙΑΜ, Fabulous Trobadours, Bouducon, Hypnotik, Black Lions. Και Massilia Sound System, που είδαν το φως ανάμεσα στους Ultras, στη νότια στροφή του ποδηλατοδρόμιου. Το συγκρότημα αυτό είχε κολλήσει τον πυρετό της ρέγκε χιπ-χοπ στους φιλάθλους του OM (Ολυμπιακός Μασσαλίας) και μετά σε όλη την πόλη.

Η Μασσαλία είναι φλύαρη. Και το ραπ δεν είναι τίποτα άλλο από φλυαρία με τη σέσουλα. Τα παιδιά απ’ τη Τζαμάικα βρήκαν εδώ τ’ αδερφάκια τους. Να φλυαρούν όπως στα μπαρ. Για την κυβέρνηση που θέλει να ελέγχει τα πάντα, για τις σάπιες μακρινές περιφερειακές γειτονιές, για τα νυχτερινά λεωφορεία. Για τη ζωή, τα προβλήματά τους. Τον κόσμο, όπως τον βλέπουν από τη Μασσαλία.

Ελπίζουμε μ’ ένα ρυθμό ραπ
Και να γιατί ο εντυπωσιασμός.
Αυτό που θέλουν στο Παρίσι είναι την εξουσία και τον μπεζαχτά.
Τα 22 μου έχω κλείσει και πολλά έχω να κάνω.
Ποτέ στη ζωή μου ωστόσο δεν πρόδωσα τ΄αδέρφια μου.
Και προτού το στρίψω από δω, σας το θυμίζω ξανά,
Πως κανείς δεν θα με περάσει
για υποχείριο αυτού του πουτανοκράτους.

Σε ξεκούφαιναν τα ρυθμικά χτυπήματα μέσα στο βαγόνι. Ταμ-ταμ από την Αφρική, από το Μπρονξ κι από τον πλανήτη Άρη. Δε μου πήγαινε η μουσική ραπ. Όμως το συγκρότημα ΙΑΜ, πρέπει να το αναγνωρίσω, είχε κείμενα που έκαναν διάνα. Όμορφα κι ωραία. Κι από πάνω είχαν και το λεγόμενο groove. Έφτανε να βλέπεις τους δύο νεαρούς που χόρευαν εκεί μπροστά μου.

*Η Τριλογία της Μασσαλίας -Το Μαύρο Τραγούδι της Μασσαλίας, Ζαν-Κλωντ Ιζζό, εκδ. ΠΟΛΙΣ

Κοίταξε το ρολόι του.
-Πέρασαν ακριβώς είκοσι έξι ώρες και δεκαπέντε λεπτά από τη στιγμή που πιάσατε αυτόν τον αλήτη και μου λέτε ότι η έκθεση σας δεν είναι ακόμα έτοιμη; Μια έκθεση για έναν απλό τσακωμό;
– Ήθελα να ελέγξω ορισμένα πράγματα. Ο Μουράμπετ έχει παρελθόν. Και είναι υπότροπος.

Με κοίταξε από πάνω ως κάτω. Ο κακός μαθητής που λέγαμε. Ο τελευταίος της τάξης. Το περιφρονητικό του βλέμμα όμως δεν με εντυπωσίαζε. Το είχα συνηθίσει ήδη από τα χρόνια του δημοτικού σχολείου. Τσακωνόμουνα, φώναζα κι έβριζα, έκανα τον καμπόσο και ήμουν θρασύτατος. Τις επιπλήξεις που έτρωγα όρθιος, μπροστά σ’ όλους, δεν μπορούσα καν να τις μετρήσω. Τον κοίταζα στα μάτια με τα χέρια στις τσέπες του τζην.
-Υπότροπος… Νομίζω ότι έχετε πεισμώσει μ’ αυτόν τον… Κοιτάξτε ξανά το σημείωμα: Νάσερ Μουράμπετ. Αυτή είναι η γνώμη και του δικηγόρου του.

Κέρδισε ένα πόντο. Δεν ήξερα πως ο δικηγόρος του Μουράμπετ ήταν ήδη εν γνώσει. Ο Περόλ το ήξερε άραγε; Και κέρδισε και δεύτερο πόντο όταν ζήτησε από το εσωτερικό τηλέφωνο να μπει στο γραφείο ο δικηγόρος Έρικ Μπρυνέλ.

Κάτι μου έλεγε αυτό τον όνομα αλλά δεν πρόλαβα να το σκεφτώ. Τον κύριο που μπήκε στο γραφείο τον είχα δει την παραμονή το βράδυ στη φωτογραφία μαζί με τους αδελφούς Πολί, τον Βεμπλέρ και τον Μορβάν. Η καρδιά μου άρχισε να χτυπάει δυνατά. Ο κύκλος είχε κλείσει και βρέθηκα μέσα στα σκατά. Total Khéops, όπως λένε τα παιδιά του συγκροτήματος ραπ ΙΑΜ. Δηλαδή, απίθανο μπουρδέλο. Ή αλλιώς, βαψ’τα μάυρα…

* Η Τριλογία της Μασσαλίας – Το Μαύρο Τραγούδι της Μασσαλίας, Ζαν-Κλωντ Ιζζό, εκδ. ΠΟΛΙΣ